Hali ya kiafya ya kiongozi mkuu wa Kanisa Katoliki duniani, Papa Francis imeibua wasiwasi miongoni mwa waumini wa Kanisa hilo na baadhi ya watu wengine ulimwenguni baada ya kuelezewa na Vatican kuwa ''si nzuri'' kutokana kuugua ugonjwa wa homa ya mapafu (pneumonia) katika mapafu yake yote mawili.
Papa Francis, mwenye umri wa miaka 88 amekuwa akipitia maambukizi ya mfumo wa upumuaji kwa zaidi ya wiki moja na amekuwa akipatiwa matibabu katika hospitali ya Gemelli huko Roma.
Kutokana na hali hiyo ya kiafya ya Papa Francis, swali limeibuka kuhusu ni nani anayeliongoza Kanisa hilo wakati Papa Francis yu mgonjwa?
''Kujibu swali hilo ni vyema tukafahamu ni nini sheria ya Kikatoliki (Canon Law ) na Sheria kuhusu Papa', anasema Padre Thomas Uwizeye anayesomea Shahada ya Uzamili ya Sheria za Kikatoliki mjini Roma'..
''Vatican ina sheria za kina, mila na majukumu ya kuhakikisha kupokezana kwa madaraka wakati Papa anapofariki dunia au kujiuzulu, lakini hakuna hata moja ya sheria hizo wala kanuni inayozungumzia kuhusu ni nani anayechukua mamlaka ya Papa anapokuwa mgonjwa'', Padre Uwizeye ameiambia BBC.
Vatican ilisema Jumanne kuwa Francis alikuwa amekula kifungua kinywa, kusoma magazeti na kutembea, na kwamba kupona kwake baada ya upasuaji kunaendelea.
Hata hivyo, kukaa kwake hospitalini kwa wiki nzima kama papa kumeibua shauku juu ya jinsi mamlaka ya Papa yanavyotumika katika jiji la Holy See, huku baadhi wakitaka kujua yuko katika hali gani.
Kulingana na Padre Thomas, majukumu ya Papa hayawezi kutekelezwa na mtu yeyote katika Kanisa hilo la Roma ''Hata kama Papa Francis anaendelea kulazwa hospitalini kwa muda mrefu hakuna anayeweza kushikilia mamlaka yake. Kila jukumu lake alilokuwa akilifanya litasimamishwa mpaka apone''
''Wakati wa kuandaa sheria ya Upapa, walitaka kuandaa sheria kuhusu wakati Papa anapoumwa au kutoweza kuendelea na majukumu yake, lakini haikuwahi kuidhinishwa'', aliongeza.
Hata hivyo, Father Thomas anasema, wakati Papa ni mgonjwa, huduma za Kanisa Katoliki huendelea kutolewa kama kawaida na kile alichokitaja kama Congregation (sawa na wizara ) ndani ya Kanisa Katoliki.
Jukumu la Papa
Papa ni mrithi wa Mtume Petro, na mchungaji wa Kanisa Katoliki duniani, kulingana na sheria ya Kanisa Katoliki.
Kwa sasa japo Papa Francis ni mgonjwa hakuna kilichobadilika katika hadhi yake, nafasi au madaraka tangu alipochaguliwa kuwa Papa wa 266 Machi 13, 2013, hata wakati alipofanyiwa upasuaji wa saa tatu ili kuondoa nusu ya utumbo wake. Hali hiyo ni kwa mujibu wa muundo wa kitheolojia.
"Mamlaka ya Papa ni ya juu, kamili na ya ulimwengu wote," alisema mwanasheria wa Sheria ya Kikatoliki, Nicholas Cafardi.
"Kwa hiyo kama mamlaka yake yapo katika kiwango hicho, ni nani atakayeamua kwamba hawezi tena kutumia mamlaka hayo? Hakuna mtu zaidi ya yeye."
Baraza la maaskofu la Vatican (Curia ya Vatican)
Papa Francis anaweza kuwa msimamizi, lakini tayari anawasilisha shughuli za kila siku za Vatican na kanisa kwa timu ya maafisa ambao wanafanya kazi kama yuko katika Kasri la Kitume au la, na kama ana fahamu au la, anasema Padre Thomas.
Kazi nyingine za Vatican zinaendelea kwa kawaida. Taarifa yake ya kila siku mchana ilitoka tena Jumanne na majina ya maaskofu wapya walioteuliwa na Papa nchini Nicaragua, Nigeria na Uingereza.
Pengine waliidhinishwa kabla ya muda, ingawa Francis angeweza kusaini amri na kushughulikia mambo mengine muhimu kutoka kwenye kitanda chake cha hospitali, kama alivyokuwa akifanya Mtakatifu John Paulo II wakati wa kulazwa kwake hospitalini.
Ni nini hufanyika wakati Papa anapougua?
Sheria ya Kikatoliki (Canon Law) ina masharti ya wakati askofu wa dayosisi anapougua na hawezi kuendesha dayosisi yake, lakini hakuna kwa papa. Canon 412 inasema dayosisi inaweza kutangazwa "kuzuiwa" ikiwa askofu wake - kwa sababu ya "uwezo, kufungiwa, uhamisho, au kutokuwa na uwezo" - hawezi kutimiza majukumu yake ya kichungaji. Katika hali kama hizo, uendeshaji wa kila siku wa dayosisi hubadilika kwa askofu msaidizi, mkuu wa gari au mtu mwingine.
Ingawa Francis ni askofu wa Roma, hakuna kifungu cha wazi kwa papa ikiwa yeye pia "amezuiliwa." Canon 335 inatangaza tu kwamba wakati Mtakatifu ni "wazi au kabisa kuzuiwa," hakuna kitu kinachoweza kubadilishwa katika utawala wa kanisa.
Lakini haisemi inamaanisha nini kwa Mtakatifu "kuzuiwa kabisa" au ni vifungu gani vinaweza kutumika ikiwa ingekuwa."Kwa kweli, hatuna sheria kwa hili," Cafardi alisema. "Hakuna kanuni na hakuna hati tofauti ambayo inasema jinsi gani utaamua kutokuwa na uwezo, ikiwa kutokuwa na uwezo kunaweza kuwa wa kudumu au wa muda, na muhimu zaidi ni nani atakayeongoza kanisa wakati huo. Kwa kweli hakuna kitu. Tunaacha tu kwa Roho Mtakatifu."
Je ni nini kinachofanyika wakati Papa anapofariki dunia au kujiuzulu?
Kulingana na sheria ya Kikatoliki (Canon Law) pamoja na Sheria ya Papa, huduma zote za Upapa husimamishwa, isipokuwa huduma za kiroho (Apostolic penetensia), anasema Padre Thomas.
''Wakati pekee wa mamlaka ya papa kubadilishwa ni wakati Papa anapofariki dunia au kujiuzulu. Wakati huo mfululizo mzima wa ibada na mila na taratibu hufuatwa katika kuweka "interregnum" - kipindi kati ya mwisho wa Papa mmoja na uchaguzi wa papa mpya''.
Katika kipindi hicho, kinachojulikana kama "sede vacante," au "empty See (bila Papa)," the camerlengo, au Chamberlain(Ofisi ya Papa) huendesha utawala na fedha za jiji la Holy See. Pia huthibitisha kifo cha Papa, kufunga vyumba vya papa na kujiandaa kwa mazishi ya papa kabla ya mkutano wa kumchagua papa mpya. Nafasi hiyo kwa sasa inashikiliwa na Kardinali Kevin Farrell, mkuu wa ofisi ya walei (Wakristo) ya Vatican.
Comments