TAARIFA KUHUSU MCHANGO WA TANZANIA BLOGGERS NETWORK (TBN) KATIKA ANGA LA KIDI JITALI KIKAO KAZI PSSSSF DESEMBA 18,2025

1. Kuitangaza Tanzania Katika Ulimwengu wa Kidijitali

Tanzania Bloggers Network (TBN) imekuwa mstari wa mbele katika kuhakikisha kuwa taswira ya Tanzania inang’ara kimataifa. Kupitia machapisho ya kidijitali, wanachama wa TBN wamefanikiwa:

Kutangaza Utalii na Utamaduni: Kuonyesha vivutio vya nchi kwa hadhira ya ndani na nje ya nchi.

Habari Chanya (Positive Narrative): Kujaza nafasi ya mtandaoni na taarifa zinazojenga taswira nzuri ya nchi, maendeleo ya kiuchumi, na fursa za uwekezaji.

Diplomasia ya Kidijitali: Kuwa daraja kati ya serikali, sekta binafsi, na wananchi katika kusambaza taarifa muhimu kwa haraka.

2. Mafanikio na Tuzo

Ufanisi wa TBN unajidhihirisha kupitia ubora wa kazi za wanachama wake. Mtandao huu unajivunia wadau ambao wameshinda tuzo mbalimbali za uandishi wa habari na ubunifu wa kidijitali (ndani na nje ya nchi). Tuzo hizi ni ushahidi kuwa blogu za Kitanzania si vyanzo vya habari tu, bali ni taasisi za kitaaluma zinazozingatia ubunifu na weledi.

3. Changamoto Kubwa: Ada na Leseni

Pamoja na kazi kubwa inayofanywa, wanachama wa TBN wanakabiliwa na vikwazo vya kisheria na kifedha ambavyo vinahatarisha uendelevu wa kazi zao:

Gharama Kubwa za Leseni: Ada za sasa za usajili wa maudhui mtandaoni (Online Content License) ni mzigo mkubwa kwa wanablogu wadogo na wa kati.

Urasimu na Ada za Mwaka: Hali hii inasababisha baadhi ya wabunifu kushindwa kurasimisha kazi zao au kuacha kabisa taaluma hii.

MCHANGANUO WA KIMATAIFA: BLOGU NA UDHIBITI WA KIDIJITALI

1. Ulinganifu wa Kikanda (East Africa Context)

Tanzania imekuwa na mfumo wa kipekee ambao ni mgumu zaidi ikilinganishwa na majirani zetu:

Kenya: Hakuna hitaji la leseni ya gharama kubwa kuanzisha blogu. Bloggers wanatambuliwa kupitia umoja wao (BAKE - Bloggers Association of Kenya) ambao hutoa tuzo na mafunzo. Udhibiti unakuja tu pale mwanablogu anapokiuka sheria za makosa ya mtandao (Cybercrimes), si kwa kutoza ada ya awali ya uendeshaji.

Uganda/Rwanda: Ingawa kuna usajili, gharama zao na mchakato wa urasimu haujawa kizingiti kikubwa kama ilivyo hapa nchini. Mara nyingi mkazo huwekwa kwenye maudhui na si ada ya kuingia sokoni.

2. Mifumo ya Kimataifa (Global Best Practices)

Katika nchi zilizoendelea na mataifa yanayochipukia kidijitali (kama Nigeria na Ghana), blogu huendeshwa kwa misingi ifuatayo:

Self-Regulation (Kujidhibiti): Mitandao ya wanablogu (kama TBN) ndiyo hupewa jukumu la kusimamia maadili ya wanachama wake. Serikali huingilia tu pale usalama wa taifa unapoguswa.

Blogu kama Biashara Ndogo (SME): Badala ya kulipia leseni ya utangazaji (Broadcasting License), blogu hutambuliwa kama biashara ndogo inayolipa kodi ya mapato (Income Tax) kutokana na matangazo, jambo ambalo linaongeza mapato ya nchi bila kuua mtaji wa mwananchi.

3. Hoja za Kulinganisha kwa Ajili ya Maboresho (Policy Recommendations)

Ili TBN iweze kushindana kimataifa, mabadiliko yafuatayo ni muhimu:

Eneo la Marekebisho Hali ya Sasa Tanzania Mtazamo wa Kimataifa Pendekezo la TBN

Aina ya Leseni Inachukuliwa kama "Online Content Provider" (Gharama kubwa). Inachukuliwa kama "Personal/Professional Journal". Blogu ziondolewe kwenye kundi la "Content Providers" na ziwe "Digital Platforms".

Gharama Ada ya maombi na ada ya mwaka (Mamilioni ya Shilingi). Mara nyingi ni bure au ada ndogo ya usajili wa kampuni pekee. Futa ada za leseni kwa blogu zinazochipukia; weka ada ndogo sana kwa zinazofanya biashara kubwa.

Udhibiti Unafanywa moja kwa moja na Mamlaka (TCRA). Unafanywa na Mashirikisho (kama TBN) na Bodi za Vyombo vya Habari. Ikasimu madaraka kwa TBN kusimamia maadili (Responsible Journalism) kwa wanachama wake.

4. Faida za Kufuata Mifumo ya Kimataifa

Kuongezeka kwa Taarifa Chanya: Ikiwa kizingiti cha pesa kitaondolewa, vijana wengi wabunifu watafungua blogu zinazotangaza vivutio vya Tanzania, hivyo kuizidi nguvu "fake news" au taarifa hasi kutoka nje.

Kukuza Ajira: Blogu ni sekta inayotoa ajira kwa vijana (waandishi, wapiga picha, na wataalamu wa IT). Ada kubwa zinaua ajira hizi.

Ushindani wa Kikanda: Wanablogu wa Tanzania wataweza kushindana na wa Kenya au Nigeria katika kupata matangazo makubwa ya kimataifa (Google AdSense, etc.) kwa sababu watakuwa wanafanya kazi katika mazingira rafiki.

Tujue hili

"Tanzania haiwezi kuwa kisiwa katika anga la kidijitali. Ili TBN iendelee kuwa injini ya kuitangaza nchi, ni lazima mfumo wetu wa leseni ulandane na mwelekeo wa dunia—ambako ubunifu unachochewa kwa kuondoa vikwazo, si kwa kuweka kuta za kifedha."

Hebu tuangalie  Jedwali hili linaonyesha jinsi vizingiti vya kifedha nchini Tanzania vilivyo juu ikilinganishwa na majirani zetu wa karibu.

MCHANGO WA KITAKWIMU: ADA ZA MAUDHUI YA KIDI JITALI AFRIKA MASHARIKI (ESTIMATES)

Nchi Aina ya Kibali / Leseni Gharama ya Makadirio (TZS) Maelezo ya Ziada

Tanzania Online Content License Tsh 500,000 - 1,000,000+ Ada ya maombi na ada ya mwaka ni kubwa. Kuna faini kali kwa kutokuwa na leseni.

Kenya Hakuna (General Freedom) 0 TZS Hakuna leseni ya blogu. Unasajili kampuni tu (SME) kama unataka kufanya biashara rasmi.

Uganda UCC Authorization Tsh 60,000 - 100,000 Kuna usajili wa mara moja kwa watoa maudhui, lakini gharama ni rafiki ikilinganishwa na Tanzania.

Rwanda Media Accreditation Tsh 20,000 - 50,000 Mkazo upo kwenye kufuata maadili ya uandishi wa habari kupitia baraza la habari (RMC).

Uchambuzi wa Hoja Kutokana na Takwimu Hizi:

1.Ushindani wa Kikanda: Blogu ya Kenya au Uganda ina uwezo wa kutumia bajeti yake yote ($400 - 500) kwenye vifaa (Camera, Mic) na matangazo (Marketing), wakati mwanablogu wa Tanzania anatumia kiasi hicho hicho kulipia leseni tu. Hii inawafanya majirani zetu kuwa na ubora mkubwa wa picha na sauti kuliko sisi.

2.Kuziba Pengo la Taarifa (Information Gap): Kwa kuwa nchi jirani hazina ada, zina maelfu ya blogu zinazoelezea mambo yao mazuri. Sisi, kwa kuwa na ada kubwa, tunapunguza idadi ya wasemaji wa taifa mtandaoni, jambo linalotoa mwanya kwa watu wa nje kutusemea (mara nyingi vibaya).

3.Urasimishaji badala ya Udhibiti: Ikiwa ada itafutwa au kupunguzwa hadi kufikia kiwango cha chini (mfano Tsh 50,000), TBN itaweza kuwasajili wanachama wengi zaidi. Hii itarahisisha serikali kuwafahamu na kuwasimamia kupitia TBN badala ya kutumia nguvu kubwa ya kisheria.

Mapendekezo ya Hitimisho kwa TBN:

"Tunaiomba serikali iondoe ada ya leseni kwa blogu na badala yake iweke mfumo wa usajili wa bure au wa gharama nafuu sana. Hii itawageuza maelfu ya vijana wa TBN kuwa 'Mabalozi wa Kidijitali' wa Tanzania, wakishibisha anga la mtandao na taarifa chanya, utalii, na fursa za uwekezaji bila hofu ya kukamatwa au kushindwa kulipa ada."

Nimezungumza sana  lakini nini Hoja za Mashiko za TBN kwa Serikali Huu ndio muhtasari wa nilichosema

Hoja 5 za Mashiko za TBN

1. Balozi wa Kidijitali: TBN inatangaza Tanzania chanya, lakini ada kubwa ni kizingiti kwa "diplomasia ya kidijitali".

2. Ushindani wa Kikanda: Kenya na Uganda zina ada sifuri au ndogo sana; wanablogu wetu wanashindwa ushindani kutetea nchi na kuwa na ubora wa maudhui.

3. Kukuza Ajira: Blogu ni sekta ya ajira kwa vijana. Kufuta ada kutaruhusu vijana wengi kujiajiri na kurasimisha biashara zao.

4. Udhibiti kupitia TBN: Badala ya adhabu za kifedha, TBN itumike kusimamia maadili (Responsible Journalism) na kutoa mafunzo.

5. Kushibisha Space ya Taarifa: Bila ada, kutakuwa na maudhui mengi chanya yanayozidi nguvu taarifa potofu (fake news) kuhusu nchi.

Asanteni kwa kusikiliza.

 Mwenyekiti wa TBN, Beda Msimbe akimkabidhi taarifa hiyo, Mkurugenzi Mkuu wa TCRA, Jabiri Bakar.